Willem Johannes van Velzen
Grafvak:
3
geboren: 20 augustus 1886 in Utrecht
overleden: 12 maart 1945 in Amsterdam, 58 jaar oud
burg. staat: gehuwd
beroep: vakverenigingsbestuurder in Amsterdam
geloof: geen
vindplaats: gedenksteen 3
Hij is gevallen, opdat wij in vrijheid zouden kunnen leven
Achtergrond
Willem van Velzen was vanaf 1925 betaald districtsbestuurder van de Nederlandse Vereniging van Fabrieksarbeiders(sters) in Noord-Holland en Utrecht. De vakbeweging kwam in de loop van de oorlog steeds meer onder controle van de bezetter. In augustus 1941 nam het hoofdbestuur van zijn vereniging daarom ontslag. Van Velzen volgde dit voorbeeld.
In de volgende jaren onderhield hij veelvuldig contact met de afdelingsbesturen in zijn district en informeerde hen over de geplande naoorlogse wederopbouw van de vakbeweging.
Verzetsactiviteiten
Vanaf augustus 1944 werkte Van Velzen mee aan Paraat. Dit illegale blad van de vakbeweging en de Sociaal Democratische Arbeiders Partij (voorloper van de PvdA) verscheen tweemaal per maand in een oplage van 15.000 exemplaren. Door staatkundige en sociaaleconomische artikelen werden de arbeiders voorgelicht en aangezet tot verzet.
De Paraat-groep verzorgde vanaf medio september 1944 een dagelijks nieuwsbulletin in Amsterdam dat in een oplage van 15.000 stuks verscheen. Van Velzen regelde de distributie van 4.000 gestencilde exemplaren.
Arrestatie en moord
In februari 1945 werd zijn schoondochter Riek gearresteerd op een adres waar de Sicherheitspolizei een leider van een knokploeg zocht. Van Velzen ging op onderzoek uit en werd op hetzelfde adres aangehouden. Hij werd overgebracht naar het Huis van Bewaring in Amsterdam en op de lijst van Todeskandidaten gezet die in aanmerking kwamen voor fusillering bij represailles.
Op 12 maart werd hij met 29 andere verzetsmensen in Amsterdam bij het Eerste Weteringplantsoen doodgeschoten. De fusillade was een represaille voor de moord op Ernst Wehner, Kriminaloberassistent bij het Einsatzkommando Amsterdam. De lichamen van de 30 gefusilleerden werden op bevel van de bezetter provisorisch begraven in een massagraf in de duinen bij Overveen.