Willem Jan Hendrik Dons
Grafvak:
9
geboren: 23 mei 1884 te Grootegast
overleden: 7 februari 1945 te Amsterdam, 60 jaar oud
burg. staat: gehuwd
beroep: vice-president Arrondissementsrechtbank te Amsterdam
geloof: Nederlands-hervormd
vindplaats: gedenksteen 1
Het leven is: de kruisbanier tot in Gods handen dragen!
Achtergrond
Willem Dons was vice-president van de Arrondissementsrechtbank in Amsterdam. Vanaf het begin van de bezetting gaf hij blijk een fel tegenstander van het nationaalsocialisme te zijn. Op ondubbelzinnige en consequente wijze toonde hij zijn anti-Duitse houding.
Nadat de bezetter zijns inziens anti-grondwettelijke bepalingen had afgekondigd, trachtte hij tevergeefs collega’s te mobiliseren om tot een unaniem protest te komen. Zijn mening kwam ook in verschillende gerechtelijke uitspraken tot uiting. Dit leverde hem de vijandschap op van een deel van zijn collega’s en de advocatuur.
Verzetsactiviteiten
Verschillende malen verleende Dons hulp als er contact gelegd moest worden met bewakers van het Huis van Bewaring voor het verzorgen van correspondentie met gevangenen of het bevrijden van een belangrijk verzetsman.
In zijn woning in Amsterdam vonden regelmatig bijeenkomsten plaats van jonge verzetsmensen. Dons verstrekte hun geld en gaf waardevolle inlichtingen door aan personen die betrokken waren bij de illegale pers.
Arrestatie en moord
Bekend om zijn standvastige anti-Duitse houding werd hij, naar aanleiding van de liquidatie door het verzet van de Duitsgezinde procureur-generaal bij het Amsterdamse Gerechtshof Feitsma, in de ochtend van 7 februari 1945 in zijn woning gearresteerd.
Een uur later werd hij met vier anderen als represaille voor de aanslag op Feitsma aan de Amsteldijk in Amsterdam gefusilleerd. Tezamen met zijn lotgenoten werd hij begraven in een massagraf in de duinen bij Overveen.