Theodoor van Gogh
Grafvak:
37
geboren: 5 november 1920 te Amsterdam
overleden: 8 maart 1945 te Amsterdam, 24 jaar oud
burg. staat: ongehuwd
beroep: student economie te Amsterdam
geloof: geen
vindplaats: gedenksteen 3
Moedig en onverschrokken voor de vrijheid
Achtergrond
Theo van Gogh (verzetsnaam Van Laar) studeerde vanaf 1941 economie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij was bestuurslid van het dispuut M.A.R.N.I.X. van het Amsterdamse studentencorps.
In 1943 nam hij deel aan studentenacties tegen het tekenen van de loyaliteitsverklaring die de bezetter van studenten eiste om verder te mogen studeren. Op 25 mei 1943 werd hij tijdens een razzia gearresteerd en als ondergedoken student gevangen gezet in Amsterdam en Vught. Op 8 september 1943 werd hij vrijgekocht door zijn vader voor 500 gulden.
Verzetsactiviteiten
Van Gogh hielp ondergedoken Joden, studenten en leden van de Binnenlandse Strijdkrachten met geld, goederen, bonkaarten, vervalste persoonsbewijzen, onderduikadressen en onderdak. Daarnaast kocht hij via een relatie gevangenen vrij en hielp de gedropte radio-operator Paul Peters.
Op 6 juni 1944, tijdens het vervoer van radiozendlampen, werd hij bij een treincontrole opnieuw gearresteerd wegens een onregelmatigheid in zijn persoonsbewijs. Hij verbleef tot 13 juli in kamp Amersfoort. Ook nu werd hij weer vrijgekocht door zijn vader, nu voor 800 gulden.
Eind 1944/begin 1945 verleende hij in het kantoor van zijn vader huisvesting aan de redactie van het Het Parool en Ons Volk; den vaderlant ghetrouwe.
Arrestatie en moord
Op 1 maart 1945 werd een transport broden onderschept. De Sicherheitspolizei vermoedde zwarte handel en deed diezelfde dag nog een inval in de woning die hij met zijn dispuutgenoot Bais deelde. Ook zijn boezemvriend en dispuutsgenoot Gijs Gorter werd in dit verband korte tijd later gearresteerd.
Op 8 maart werd Van Gogh als represaille voor de - overigens onbedoelde - aanslag op Rauter, de Höhere SS- und Polizeiführer in Nederland, met Bais en Gorter en 50 andere mannen bij de Amsteldijk gefusilleerd. Hun lichamen werden op bevel van de bezetter provisorisch begraven in massagraven in de duinen bij Overveen.