Willem Pieter Speelman
Grafvak:
35
geboren: 20 januari 1919 in Sellingen, Oost-Groningen
overleden: 17 februari 1945 in Halfweg, 26 jaar oud
burg. staat: ongehuwd
beroep: student economie in Amsterdam
geloof: gereformeerd
vindplaats: gedenksteen 3
Wees getrouw tot den dood en Ik zal u geven de kroon des levens. Openb. 2:10
Achtergrond
Wim Speelman studeerde economie in Amsterdam.
Verzetsactiviteiten
Speelman schreef en verspreidde vanaf juni 1940 als lid van het comité In Verdrukking Eén illegale pamfletten en verzetsoproepen. Vanaf najaar 1940 was hij hoofdverspreider van het illegale blad Vrij Nederland (VN). In maart/april en september 1941 werden tientallen medewerkers van de VN-organisatie gearresteerd. Het lukte Speelman, die inmiddels was ondergedoken, om met onder meer Hos en zijn achterneef Van Namen VN voort te zetten.
Als gevolg van verraad door W. Pasdeloup werd Speelman op 9 december 1942 in het Amsterdamse Parkhotel gearresteerd. Drie weken later wist hij te ontsnappen, waarbij hij ernstig gewond raakte aan zijn rug.
Door een diepgaand verschil van inzicht met VN-redacteur Van Randwijk, zowel principieel als technisch-organisatorisch, staakte Speelman zijn werkzaamheden voor VN. Begin 1943 was hij medeoprichter van het protestants-christelijke illegale blad Trouw. Speelman werd de ‘ziel en motor’ van het verspreidingsapparaat van Trouw.
Arrestatie en moord
De illegale bladen VN en Trouw werden bij drukkerij Bakker in Amsterdam gedrukt. De drukkerij was verschillende malen aan grote gevaren ontsnapt en werd begin januari 1945 tijdelijk gesloten na de arrestatie van twee topmannen van Vrij Nederland en Trouw. Toen twee andere drukkerijen ook buiten gebruik moesten worden gesteld door arrestaties, werd een beroep gedaan op Bakker om het drukken van Trouw te hervatten.
Gelijktijdig bleek de Sicherheitspolizei (Sipo) uit het verhoor van een gearresteerde verzetsman dat Trouw bij Bakker werd gedrukt. Op 29 januari 1945 viel de Sipo de drukkerij binnen. Niet alleen Bakker en zeven personeelsleden werden gearresteerd, maar ook Speelman. Speelman had kort voor de inval het zetsel voor Trouw ingeleverd, maar was teruggekeerd om zijn vergeten handschoenen op te halen. Hij werd door Kriminalsekretär Viebahn herkend, eveneens gearresteerd en met de anderen overgebracht naar het Huis van Bewaring in Amsterdam. Hier werden zij op de lijst van Todeskandidaten gezet die in aanmerking kwamen voor fusillering bij represailles.
Op 17 februari 1945 werd hij in Halfweg met negen anderen gefusilleerd als represaille voor een door het verzet met een lading springstof gepleegde aanslag op de spoorlijn Amsterdam-Haarlem. Tezamen met zijn lotgenoten werd hij begraven in een massagraf in de duinen bij Overveen.