Johannes Christiaan Lodewijk Karel van Welij
Grafvak:
37
geboren: 21 juli 1907 in Rotterdam
overleden: 8 maart 1945 in Amsterdam, 37 jaar oud
burg. staat: gehuwd
beroep: landbouwkundig ingenieur en arbeidsleider Nederlandse Arbeidersdienst (NAD)
geloof: Nederlands-hervormd
vindplaats: gedenksteen 3
Res. 1e Lt. der artillerie. Officier van bewapening b.h. gewest Amsterdam
Achtergrond
Jan van Welij keerde in 1938 terug uit Nederlands-Indië. Hij werd beroepsmilitair en gelegerd in Leiden. Tijdens de Duitse inval in mei 1940 vocht hij, onder meer als batterijcommandant bij Valkenburg in Zuid-Holland, Sassenheim en Delft.
Na de capitulatie ging Van Welij over naar de Opbouwdienst. Deze dienst was door de Duitsers opgezet om de na de capitulatie werkloze Nederlandse militairen in te zetten bij het herstel van de oorlogsschade. In maart 1941 werd hij onderhopman bij de afdeling Werken van de Nederlandse Arbeidsdienst (NAD). Dit was de opvolger van de Opbouwdienst, die tot doel had het Nederlandse volk op te voeden in het nationaalsocialistische gedachtegoed. Hij klom er op tot ‘arbeidsleider’.
Verzetsactiviteiten
Van Welij behoorde binnen de NAD tot een op verzet gerichte groep. Zijn verzetshouding bleek in oktober 1943 toen hij op demonstratieve wijze weigerde zijn commandant de verplichte Germaanse groet (een ‘Heil Hitler’-groet zonder deze woorden) te brengen. Ook was hij lid van de Ordedienst (OD), een landelijke illegale organisatie die voor een deel was ontstaan in militaire kringen.
In september 1944 deserteerde hij en dook onder in Amsterdam bij OD’er Dessing en later bij Naarstig. Hij trad als bewapeningsofficier toe tot de OD die later op ging in de Binnenlandse Strijdkrachten.
Arrestatie en moord
Op 16 februari 1945 liep hij tijdens een opdracht in Hoorn in handen van Landwachters (leden van een pro-Duitse Nederlandse paramilitaire organisatie), die hem arresteerden. Via Alkmaar werd hij overgebracht naar het Huis van Bewaring in Amsterdam en op de lijst van Todeskandidaten gezet die in aanmerking kwamen voor fusillering bij represailles.
Zijn aanhouding had tot gevolg dat enkele andere verzetsmensen gearresteerd werden, onder wie zijn onderduikgever Naarstig.
Op 8 maart werd hij als represaille voor de - overigens onbedoelde - aanslag op de Höhere SS- und Polizeiführer in Nederland Rauter met 52 andere mannen, onder wie Naarstig, bij de Amsteldijk gefusilleerd. Hun lichamen werden op bevel van de bezetter provisorisch begraven in massagraven in de duinen bij Overveen.