Johannes Brouwer
Grafvak:
18
geboren: 31 mei 1898 te Delfshaven
overleden: 1 juli 1943 in het duingebied bij Overveen, 45 jaar oud
burg. staat: gehuwd
beroep: hispanist/romanist, historicus-kunstenaar, publicist, vertaler, romancier en leraar/lector in Utrecht en Amsterdam
geloof: rooms-katholiek
vindplaats: gedenksteen 5
Achtergrond
Johan Brouwer had zich tijdens de Spaanse Burgeroorlog, die in de tweede helft van de 1930-er jaren plaats vond, ontwikkeld tot anti-fascist. In april/mei 1941 werd hij slachtoffer van een door de NSB tegen hem gerichte campagne. Hierdoor zag hij zich gedwongen zijn waarnemend lectorschap Spaans aan de Universiteit van Amsterdam en het leraarschap Frans aan de Gemeentelijke Middelbare Handelsschool in Utrecht op te geven.
Verzetsactiviteiten
Na het beƫindigen van zijn onderwijsactiviteiten werd Brouwer een inspirator van het studentenverzet. Hij wordt hier ook wel de geestelijke vader van genoemd. Hij riep op tot de vorming van een ondergrondse organisatie, militaire oefening en daadwerkelijk verzet.
Begin 1942 leverde hij een belangrijke bijdrage aan de vorming van de landelijke studentencontactgroep, ook wel de Raad van Negen genoemd. Hierin zaten vertegenwoordigers uit alle universiteitssteden.
Verder verschafte hij gegevens aan een inlichtingengroep die contact had met Bureau Inlichtingen in Londen en werkte hij mee aan het illegale blad De Vrije Kunstenaar. Met andere kunstenaars verleende hij hulp aan Joodse onderduikers (vooral kinderen) door het verstrekken van valse persoonsbewijzen.
Begin 1943 behoorde hij tot de initiatiefnemers van de aanslag op het Amsterdamse Bevolkingsregister. Hij nam hier overigens niet zelf aan deel.
Arrestatie en moord
Op 2 april 1943 werd Brouwer in Utrecht in verband met de aanslag op het Bevolkingsregister gearresteerd. In juni 1943 werd hij door een SS- und Polizeigericht met elf anderen die bij de aanslag betrokken waren geweest ter dood veroordeeld. Op 1 juli 1943 werden zij gefusilleerd in de duinen bij Overveen en daar in een massagraf begraven.