Jan Cornelis Zwanenburg
Grafvak:
1
geboren: 14 februari 1920 in Amsterdam
overleden: 5 februari 1943 op de Leusderheide, 22 jaar oud
burg. staat: ongehuwd
beroep: tramconducteur in Amsterdam
geloof: geen
vindplaats: Leusderheide
Ik heb het morgenrood gezien en weet de zon komt op. J. Last
Achtergrond
Jan Zwanenburg werkte vanaf oktober 1939 als tramconducteur bij de Gemeentetram in Amsterdam. Hij had socialistische sympathieën en was lid van de Arbeiders Jeugd Centrale AJC.
Verzetsactiviteiten
Kort na de capitulatie in mei 1940 maakte Zwanenburg met enkele andere AJC’ers het illegale blad De Vrije Nederlander. De inhoud bestond uit zelf geschreven artikelen, verzetsverzen en een couplet van het Wilhelmus. Het in een oplage van ongeveer 1000 exemplaren gestencilde blad werd door de leden gepost en eenmaal zelfs openlijk op straat uitgedeeld.
De groep sloot zich in de herfst van 1940 aan bij de groep-Addicks. Deze bestond voornamelijk uit oud-AJC’ers. Zij stencilden en verspreidden in Amsterdam-Oost de Nieuwsbrief van Pieter ’t Hoen en later Het Parool. Beide waren illegale socialistische bladen.
In 1941 nam Zwanenburg deel aan de Februaristaking, de eerste grootschalige verzetsactie tegen de bezetting en vooral de Jodenvervolging. Hij ging op de rails liggen om collega’s te verhinderen de tramremise uit te rijden.
Arrestatie en moord
In de nacht van 16 op 17 september 1941 werden Zwanenburg en enkele groepsleden gearresteerd door verraad van een geestelijk niet volwaardige vriend. Hij werd gevangen gezet in het Oranjehotel in Scheveningen en daarna in Amersfoort en Vught.
Met zestien Parool-mannen werd Zwanenburg op 19 december 1942 ter dood veroordeeld. Op 5 februari 1943 werd hij met negentien andere verzetsmensen, onder wie dertien leden van de Paroolgroep, op de Leusderheide gefusilleerd en daar begraven.
De Paroolgroep werd op 19 december 1945 in grafvak 1 van de Eerebegraafplaats herbegraven.