Franciscus Duwaer
Grafvak:
19
geboren: 1 januari 1911 te Amsterdam
overleden: 10 juni 1944 in het duingebied bij Overveen, 33 jaar oud
burg. staat: ongehuwd
beroep: directeur drukkerij/uitgeverij te Amsterdam
geloof: geen
vindplaats: gedenksteen 5
Een voor allen ...
Achtergrond
Frans Duwaer was directeur van de NV Drukkerij en Uitgeverij J.F. Duwaer & Zonen in Amsterdam.
Verzetsactiviteiten
Medio 1942, kort nadat de eerste Jodendeportaties waren aangekondigd, concludeerde Van der Veen dat het handmatig namaken van persoonsbewijzen (PB’s) te veel tijd kostte en te primitief-ogende exemplaren opleverde. Van der Veen was een van de leiders van de Persoonsbewijzen-centrale (PBC). Hij kwam in contact met Duwaer, die in staat bleek nieuwe, authentiek uitziende PB’s machinaal te vervaardigen.
Aanvankelijk waren er enkele aanloopproblemen, zoals het goed namaken van het ondergrondpatroon, watermerk en lettertype. Onder meer door de aanschaf van een speciale zet- en gietmachine wist Duwaer deze op te lossen. Hierdoor kon hij zich ontwikkelen tot de grootste producent van nagemaakte PBs. Eind 1943 had de PBC ongeveer 100 illegale medewerkers. Met Van der Veen en Arondeus vormde Duwaer de kern van de Persoonsbewijzencentrale.
Ondanks een ernstige maagkwaal drukte hij bijna twee jaar lang iedere zondag in totaal 60 Ã 70.000 valse PB’s, ca. 75.000 Tweede-Distributiestamkaarten, vele Ausweise, bonkaarten, zegels, doopbewijzen, formulieren, briefhoofden en andersoortige documenten.
Arrestatie en moord
Op 8 juni 1944 werd Duwaer door de Sicherheitspolizei gearresteerd en ter dood veroordeeld door een Polizeistandgericht. Op 10 juni werd hij met zes andere veroordeelde verzetsmensen, onder wie Van der Veen, gefusilleerd in de duinen bij Overveen.
Na de oorlog kreeg Duwaer postuum het Verzetskruis 1940-1945, de na de Militaire Willems-Orde hoogste dapperheidsonderscheiding van Nederland.