Dirk Jan van Rijswijk
Grafvak:
37
geboren: 28 oktober 1904 in Velsen
overleden: 8 maart 1945 in Amsterdam, 40 jaar oud
burg. staat: gehuwd
beroep: gemeenteambtenaar in Velsen
geloof: gereformeerd
vindplaats: gedenksteen 3
Hij was getrouw tot den dood en ontving de kroon des levens
Achtergrond
Dirk van Rijswijk werkte als adjunct-commies op de afdeling Openbare Werken van de gemeente Velsen.
Verzetsactiviteiten
Van Rijswijk was een leidende figuur in het verzet in IJmuiden en omgeving. Vanaf eind 1941 was hij één van de stuwende krachten achter het V-Leger, een lokale verzetsorganisatie. Als commandant van de afdeling Burgerwerk hield hij zich onder meer bezig met het helpen van onderduikers en het verspreiden van illegale bladen. Onder hem ressorteerden de afdelingscommandanten in IJmuiden, Santpoort en Velsen-Noord.
Hij leidde voor Het Nationaal Steun Fonds (NSF) in Velsen vanaf medio 1943 de administratie en na enige tijd de hele organisatie. Het NSF was een illegale organisatie die veel verzetswerk financierde, onder meer hulp aan gezinnen van zeevarenden en (Joodse) onderduikers. Daarnaast was hij voorzitter van de Voedselcommissie en lid van het bestuur van de Landelijke Organisatie voor Hulp aan Onderduikers in Velsen en Santpoort.
In de loop van 1944 ging hij in overleg met de GG & GD-directeur met ‘ziekteverlof’. Vanaf september was hij als officier van de Binnenlandse Strijdkrachten onder andere belast met financiële aangelegenheden. In zijn woning in Santpoort verleende hij onderdak aan een Joods meisje.
Arrestatie en moord
Tijdens een verzetsvergadering op donderdag 1 maart 1945 bij zijn buurman Coté arresteerden twee leden van het Velser politiekorps Van Rijswijk, Coté en drie andere illegale werkers. Zij waren op de hoogte van de vergadering door arrestaties een week eerder. De volgende ochtend werd Van Rijswijk van het hoofdbureau van politie in IJmuiden overgebracht naar het Huis van Bewaring in Amsterdam en op de lijst van Todeskandidaten gezet die in aanmerking kwamen voor fusillering bij represailles.
Op 8 maart werd hij als represaille voor de - overigens onbedoelde - aanslag op de Höhere SS- und Polizeiführer in Nederland Rauter met 52 andere mannen, onder wie leden van zijn verzetsgroep, bij de Amsteldijk gefusilleerd. Hun lichamen werden op bevel van de bezetter provisorisch begraven in de duinen bij Overveen.