Willem Venema
Grafvak:
24
geboren: 31 oktober 1916 in Amsterdam
overleden: 18 januari 1945 in Amsterdam, 28 jaar oud
burg. staat: gehuwd
beroep: kantoorbediende bij het Gewestelijk Arbeidsbureau in Amsterdam
geloof: geen
vindplaats: gedenksteen 1
Jij gaf je jonge leven voor onze vrijheid. Rust zacht lieve Wim
Achtergrond
Wim Venema was vanaf december 1938 als scheepsklerk werkzaam bij de rederij KNSM in Amsterdam. In november 1939 ging hij in militaire dienst. Na zijn demobilisatie en een periode van werkloosheid werkte hij vanaf november 1940 als boekhouder bij een firma in Amsterdam.
Hij trouwde in februari 1942. Drie maanden later trad hij in dienst bij het hoofdkantoor van het Gewestelijk Arbeidsbureau (GAB) in Amsterdam.
Verzetsactiviteiten
In dienst van het GAB stelde Venema verschillende mensen die voor terugvoering in krijgsgevangenschap of tewerkstelling in Duitsland in aanmerking kwamen in staat zich hieraan te onttrekken. Hij verstrekte vervalste papieren en vernietigde adressen in GAB-bestanden.
In zijn woning verleende hij regelmatig tijdelijk onderdak aan Joodse landgenoten. Daarnaast was hij betrokken bij het vervaardigen en verspreiden van illegale lectuur. Hij ontvreemdde daarvoor grote hoeveelheden stencilpapier en -inkt uit het GAB-magazijn. Ook was hij lid van de Ordedienst (OD), een landelijke illegale organisatie die voor een deel was ontstaan in militaire kringen.
Arrestatie en moord
Op 5 januari 1945 werden negen GAB-medewerkers, die in het kader van de Liese-Aktion aan de registratie van arbeidskrachten hadden meegewerkt, door het verzet neergeschoten. Hierbij werden er zes gedood. De Liese-Aktion was een Duitse maatregel uit december 1944 die tot doel had Nederlandse mannen op te roepen voor de Duitse arbeidsinzet. Dit in verband met het tekort aan werkkrachten in Duitsland als gevolg van het Duitse Ardennenoffensief.
De Duitsers namen de liquidatie hoog op en besloten als represaille geen gevangenen die op Todeskandidaten-lijsten stonden te fusilleren, maar GAB-medewerkers van wie vermoed kon worden dat zij anti-Duits waren. Op 10 januari 1945 werden Venema en zestien collega’s op kantoor gearresteerd. Nadat was uitgezocht wie van de gevangen genomen ambtenaren niets met deze zaak te maken had, werden elf mannen, onder wie Venema, uitgezocht om te worden doodgeschoten.
De fusillade vond op 18 januari 1945 op de Amsteldijk in Amsterdam plaats. De lichamen werden naar de duinen bij Overveen afgevoerd om in een massagraf te worden begraven.