Gijsbert Johan Gorter
Grafvak:
38
geboren: 7 november 1920 te Rotterdam
overleden: 8 maart 1945 te Amsterdam, 24 jaar oud
burg. staat: ongehuwd
beroep: student theologie te Amsterdam
geloof: doopsgezind
vindplaats: gedenksteen 3
Achtergrond
Gijs Gorter begon in 1940 zijn studie theologie aan de Universiteit van Amsterdam. Hij was medeoprichter en praeses (voorzitter) van het dispuut M.A.R.N.I.X. van het Amsterdamse studentencorps. Zijn lijfspreuk was Streven naar het eervolle tot het einde.
Verzetsactiviteiten
In de geest van zijn lijfspreuk was Gorter vanaf 1941 betrokken bij de hulpverlening aan (Joodse) onderduikers. Ook had hij een steeds grotere rol in het studentenverzet. In maart-april 1943 nam hij deel aan de studentenacties tegen het tekenen van de loyaliteitsverklaring, die de bezetter van studenten eiste om verder te mogen studeren.
Gorter had contacten in veel verzetsgroepen. Hij fungeerde als contactpersoon tussen de Persoonsbewijzencentrale, een organisatie die persoonsbewijzen en officiële papieren vervalste, en Jan Six. Deze voorzag op zijn beurt de chef-staf van de Ordedienst (OD) van vervalste identiteitsbewijzen. De OD was een landelijke illegale organisatie, voor een deel ontstaan in militaire kringen.
Vanaf oktober 1944 hielp Gorter de geheim agent en radio-operator Paul Peters met het opladen en vervoeren van accu’s en het observeren van peilwagens. Peters was door de Engelsen in Nederland gedropt om vanuit Amsterdam in het kader van een geheime missie verbinding met Londen te onderhouden.
Arrestatie en moord
Op 1 maart 1945 werd een transport broden onderschept. De Sicherheitspolizei vermoedde zwarte handel en deed diezelfde dag nog een inval in de woning van Gorters dispuutgenoten Bais en Van Gogh. Iedereen die in de uren daarna het huis naderde, werd gearresteerd en ondervraagd. Gorter, die bewapend was, was één van hen.
Op 8 maart werd Gorter als represaille voor de - overigens onbedoelde - aanslag op Rauter, de Höhere SS- und Polizeiführer in Nederland met zijn dispuutgenoten Bais en Van Gogh en 50 andere mannen bij de Amsteldijk gefusilleerd. Hun lichamen werden op bevel van de Duitsers provisorisch begraven in massagraven in de duinen bij Overveen.